#Een goed gesprek met – andere culturen

Doe jij ook wel eens zaken met mensen uit het buitenland? Of heb je hier in Nederland vaak met mensen van andere culturen te maken? Dan herken je het verschijnsel dat jij en je gesprekspartner(s) op een andere level lijken te communiceren. Gebeurt dat vaak?

Boterham met kaas?

Dit weekend skypte ik met Bart. Hij is in Roemenië, bij een EU-conferentie. Hij vertelde me dat de tijdindeling daar (in Cluj, Transylvanie) anders is dan wij die kennen. Ze beginnen daar pas om 14.30 uur te lunchen, diner is ver in de avond. Wat jammer dat Nederlanders het programma hebben samengesteld, met een lunch om 12.00 uur. Zeker nog met de boterham met kaas in het achterhoofd.

Zo’n verhaal kennen we allemaal wel. Zoals die Oost-Europese, belangrijke, man die met een internationaal reisgezelschap in een Nederlandse file verzeild raakte. Zijn opmerking tot de Nederlandse organisator: ‘U kunt toch wel regelen dat wij daarlangs kunnen?’ Nee, dus. In Nederland is een file een file, ook voor belangrijke mensen. Of mag de koningin wel langs?

Cultuurrelativisme

Dat zijn voorbeelden van hoe communicatie tussen culturen tot misverstanden of tot stereotypering kunnen leiden. Zo zijn Nederlanders niet op hun mondje gevallen, moet je een Duitser altijd met ‘Sie’ aanspreken en is de hiërarchie in Oost-Europese landen anders dan hoe wij er in Nederland over denken. Is dat erg? Nee, maar het bepaalt wel het beeld dat culturen van elkaar hebben en hoe ze met elkaar omgaan. Cultuurrelativisme is een begin. Begrijpen dat de waarheid van de ene cultuur een andere is dan die van een andere. En weten dat je daar in een goed gesprek met iemand van een andere cultuur rekening mee moet houden.

Over DE waarheid gesproken

Meestal is zo’n waarheid ook bepaald door de omstandigheden. Wat ik zag op Nieuwsuur vorige week was een, wat mij betreft betekenisvolle, eye-opener. Het was een rapportage over de beperkte aandacht van de Ethiopische regering voor de hongersnood in het eigen land. Voor je informatie: in andere delen van Ethiopië groeit en bloeit alles prima, maar er wordt geen voedsel of bevolking verplaatst van het ene naar het andere gebied. Er kwamen mensen uit het gebied waar de hongersnood heerst aan het woord in de reportage. Een man zei dat hij niet wegwilde uit zijn thuisgebied. Liever de honger en de dood riskeren dan daarnaartoe gaan waar eten is. Dat is een waarheid die mij intrigeerde.

Heeft dat met cultuurverschillen of met omstandigheden te maken? Hier in Nederland vind je maar heel weinig mensen die weten wat het is om structureel honger te hebben. Natuurlijk zijn er mensen die op hun stek willen blijven, maar er wordt ook veel verhuisd en regelmatig gereisd. Als je daarmee een beter salaris krijgt of als het werk of de studie daar uitdagender is, dan doe je dat toch? In ieder geval lijkt de waarheid van dat gebied een ver-van-mijn-bedshow, die we hier niet kennen en waar zelfs de eigen Ethiopische overheid niets van lijkt te snappen.

Lees ook:

• Een goed gesprek met bevlogen mensen
• Giro 555
• Play-Time Visie Beleid Actie sponsort SOS Kinderdorpen. Deze stichting biedt nu ook extra hulp aan kinderen in de Hoorn van Afrika