Een goed gesprek met – of zonder moralisme

B citeerde John Williams over moralisme.

Wanneer ben je een moralist?

‘En volgens mij is de moralist het meest nutteloze en verachtelijke wezen dat er bestaat.  Hij is nutteloos omdat hij zijn energie besteedt aan het geven van een oordeel in plaats van aan het verwerven van kennis, omdat het geven van een oordeel eenvoudig is en kennis moeilijk is. Hij is verachtelijk omdat zijn oordelen een visie van hemzelf weerspiegelen die hij in zijn onwetendheid en trots aan de wereld zou willen voorleggen’ – John Williams in Augustus

Dit is wat mij betreft een ‘moralistische’ mening van een inmiddels overleden schrijver.

Maar: herken je zijn verhaal?

Volgens mij kennen we allemaal wel een moralist. Iemand die alles beter weet en dit graag voor andermans voeten legt. Ik ken ze wel. Iemand dicht bij me, die alles al weet en die hard zijn best doet om dat te verzwijgen van zichzelf dat tegen de wet van de eigen mening in gaat.

En wij zelf dan?

Jij en ik hebben toch ook een mening, een overtuiging die wij hebben en die we graag over het voetlicht brengen. Soms (of vaak?) zijn we zelf ook een moralist. Niet zo verwerpelijk als John Williams hem beschrijft, maar toch. Moralisme bepaalt onze levensweg. En, wat daarbij wel handig is aandacht voor (het moralisme van) anderen. Belangstelling voor wat er om ons heen gebeurt. Soms is dat moeilijk om op te brengen, moralistisch als we zijn, maar toch.