Een goed gesprek met – de automatische piloot

De automatische piloot

Ken je dat gevoel? Dat je in de auto zit en zonder je bewust te zijn van wat je doet al kilometers verder bent? Ken je dat gevoel als je je tandenpoetst, als je onder de douche staat, of… Dat komt door de automatische piloot waarover allemaal beschikken.

Onze aandacht wordt altijd getrokken door allerlei prikkels. Dingen die we zien, horen denken voelen, etc. Normaal gesproken is onze aandacht eigenlijk erg ‘ongericht’.

Mindfulness leert je dat je aandacht gericht kunt sturen., zodat je kunt kiezen wanneer je wilt.

Kiezen

Een groot deel van ons leven wordt bestuurd door de automatische piloot. Zo zijn we vaak niet aanwezig in ons eigen leven. We zijn op die momenten als het ware ‘weg’. Ons lichaam doet van alles op de ene plek en onze gedachten en aandacht is ergens anders.

Opvallend hieraan is dat we er meestal niet voor kiezen om ‘weg’ te zijn, maar dat we eerder ‘weg raken’.

Denk maar eens na hoe kleine kinderen leren lopen of praten. Daarvoor moet je ze tijd geven. Maar áls het zover is, dan doen ze nooit meer anders. Dan gebruiken ze de automatische piloot. Dan denkt het kleintje er niet neer over na hoe lopen of praten moet.

Voor- en nadelen van de automatische piloot – kies maar

De automatische piloot gebruiken we vaak. Of we willen of niet. Soms heeft de ‘automaat’ wel voordelen, zoals het kleine kind dat loopt of praat.

We hoeven niet overal bij stil te staan om dingen goed te laten verlopen; we hebben de ruimte om onze aandacht bij anderen dingen te hebben dan waar we op dat moment mee bezig zijn; sommige activiteiten kunnen beter gaan als we er niet te veel bij stilstaan en meer op onze automaat handelen.

Maar, soms is automatische piloot ook nadelig.

Je mist een hoop: kleine dingen, ook de moeite waard in het leven. We missen bijvoorbeeld de glimlach van een kind, de schoonheid van de omgeving. Maar ook ‘signalen van ontevredenheid’ van onze naasten merken we niet vaak op, met alle gevolgen van dien.

We belanden vaak juist in de automatische piloot wanneer we te maken hebben met problemen. Dan gaan we bijvoorbeeld piekeren, gedachten herhalen. Daar kiezen we niet voor, daarin komen we terecht.

Er is geen ruimte voor creativiteit in de automatische piloot en voor het vinden  van nieuwe oplossingen, waardoor we vaak in dezelfde patronen blijven hangen, zelfs al zijn ze niet functioneel.

Toch Nhat Than, goeroe in mindfulness noemt daarbij de betekenis van vrede, dat past in de keuze die je hebt om de automatische piloot te laten varen.

Vrede

Vrede kan alleen in dit moment bestaan. Je kunt wel steeds zeggen: “Wacht tot ik dit af heb, daarna ben ik vrij om in vrede te leven.”

Wat is ‘dit’? Een diploma, een been, een huis, het betalen van een schuld?

Als je zo denkt, zal de vrede nooit komen.

Er is altijd een ander ‘dit’, dat het huidige volgt.

Als je niet in dit ogenblik in vrede leeft, zul je er nooit toe in staat zijn.

Als je echt in vrede wilt zijn, moet je het nu zijn

Anders is er alleen maar “de hoop op ooit vrede”.

Thich Nhat Hahn, De zon in je hart